Intern Bunkernummer
KH M 43
Lokatie
Knokke Heist
Toegankelijkheid
Niet meer van toepassing. Structuur is reeds lang gesloopt
Aantal kamers
1
Type bunker
Kleine manschappenbunker - verschansing
Routebeschrijving om deze bunker te vinden:
  • De bunker was 1 van 5 structuren die ooit stonden aan de zuidkant van de Burkeldijk en deel uitmaakte van Stützpunkt Heinrich, ook gekend als Fort Hazegras.
  • Op het respectievelijke terein staat nog altijd een verbouwde hoeve met daarbij heel wat structuren die behoren bij de Zweitestelling op Knokke. De structuur hier besproken is 100% gesloopt en heeft niets te zien met de WOII structuren die nu in de buurt en zelfs over dezelfde locaties zijn gebouwd.
  • Er stonden origineel vanaf de Burkeldijk vertrekkend, 5 structuren in boogvorm. Telkens afwisselend stond hier een kleine manschappenbunker - verschansing en dan een manschappenbunker met 3 toegangen.
  • De hier besproken structuur moet ongeveer op de rand van het terrein in het verlengde van het talud waar heden aan de noordkant van de Burkeldijk nog heel wat structuren staan, gelegen hebben. Allicht ongeveer op gelijke hoogte van het eerste originele hoevegebouw.
Oude Bunkerkaarten en nummeringen van toepassing op deze bunker
  • Omdat er van de structuren van de Hollandstellung niet echt een eenduidige nummering bestaat, is het natuurlijk vervelend dat deze die er mogelijks al van bestaan op de duur allen door elkaar worden gebruikt en we op de duur het bos door de bomen van nummeringen niet meer zien staan. Dit zijn alvast de nummeringen die ik ken van deze bunkers:

Kaart: de Hollandstellung - Sector Marinegedeelte

De moeilijkheid bij deze kaart, is dat ze niet altijd nummert per structuur maar soms per cluster van structuren. Dit vermoeilijkt natuurlijk het weten of men alle structuren wel degelijk heeft gevonden.

(Kaart: Collectie Alain Van Geeteruyen)

Deze structuur is allicht mee inbegrepen binnen (12++) op deze schets. Hetzelfde nummer bevat ook allicht nog een 3 andere identieke kleine structuren op dezelfde dijk aan de noordkant van de Burkeldijk. De structuur was te beschouwen als onderdeel van de verdediging van de zuid-oostkant van dit Stützpunkt Heinrich. De voorgaande structuur eveneens deeluitmakend van Stützpunkt Heinrich, is de kleine manschappenbunker - verschansing KH M 27 aan de overzijde van de Burkeldijk. De eerstevolgende structuur is een eveneens verdwenen manschappenbunker met 3 toegangen KH M 44.

Kaart: Fort Hazegras zoals geschets bij een Belgische prospectie van Fort Hazegras in 1919.

Deze structuur is de 1e van 5 structuren beginnend vanaf de de zuidkant van de Burkeldijk. Ook deze 5 verdwenen structuren maakten ooit deel uit van Fort Hazegras.

(Kaart: Collectie Alain Van Geeteruyen)

Huidig kadastraal perceelnummer waar de bunker bijhoort en werd gebouwd:
  • Gemeente Knokke Heist, Sectie C, kadastraal perceel 424a (deels) - De bunker is er niet apart op gekadastreerd.

Luchtfoto en kadaster anno 2021.

Het kadastrale perceel waar deze structuur op gelegen was maakt heden deel uit van de terreinen horende bij een oude maar ondertussen sterk verbouwde hoeve aan de zuidekant van de Burkeldijk. De structuur moet gelegen hebben op het perceel C424a die een bijkomende rand vormt rondom de terreinen waar de hoeve zelf op staat. De meest noordoostelijke in wit aangeduide WOII structuur staat allicht waar deze structuur ooit moet gestaan hebben.

Meer details over de originele eigenaars en de aktes behorende bij deze bunker:
  • De originele eigenaars van locaties waar Duitse bunkers werden gebouwd, werden niet zoals bij de bouw van Belgische bunkers in het interbellum onteigend. Zij hadden gewoon pech en de Duitse bezetter eigende zich de grond toe en bouwde er op wat hij er wilde opzetten. Men had daar als burger weinig over te klagen en kreeg dus op die manier een In veel gevallen giftig Duits cadeau.
  • Na de oorlog werden deze bunkers dan ook automatisch opnieuw eigendom van wie er origineel eigenaar van was voor de opeising gezien zij daar nooit voor onteigend waren.
  • Zeer zelden zijn daar na de oorlog van Belgische kant schadevergoedingen voor betaald omdat de aanwezigheid van de structuren soms wel meer dan storend was voor de originele eigenaars of omdat de structuren interessant waren om over te nemen als Belgische bunkers naar de toekomst toe (is zelden gebeurd voor alle duidelijkheid)
  • Het stond de eigenaars dan ook, zeker in de beginperiode na WOI, vrij daar mee te doen wat hij wou, al was afbreken zelden een optie omdat daar zeker op die momenten de middelen niet toe bestonden.
  • Bij deze bunkers moet dit alvast, allicht van de eigenaars van de hoeve uit, wel degelijk gedaan zijn.
  • Tot overmaat van ramp werden er dan tijdens WOII nieuwe structuren op hetzelfde terrein opgetrokken die er heden nog staan.
  • De bunker maakte deel uit van een cluster van 5 structuren die de zuidoostelijke flank dienden te verdedigingen van Fort Hazegras.

Luchtfoto 1971 www.geopunt.be

Oude luchtfoto uit 1971 van de zone waar deze bunker stond. Omdat het terrein tijdens WOII zuidelijk van de Burkeldijk opnieuw werd bebouwd, zie je ook in 1971 enkel die structuren nog staan. Logischer wijze is ook toen al geen sprake meer van deze structuur.

Luchtfoto anno 2021 (Google Earth).

Op deze ingezoomde luchtfoto, kan je de zo goed als vermoedelijke locatie zien van de ooit hier aanwezige en ondertussen allen verdwenen 5 structuren.

Localisatie van de bunker op de bunkerlinie:
  • Het betreft een structuur op de voorlinie van de Hollandstellung, kortbij de Nederlandse grens dus.
  • Het is de 1e van 5 structuren aan de zuidkant van de Burkeldijk.
  • In volgorde was dit telkens MA-kleine verschansing / grotere MA met 3 toegangen / MA-kleine verschansing / grotere MA met 3 toegangen / MA-kleine verschansing.
  • Deze structuur maakt integraal deelt uit van het Stützpunkt Heinrich waarvan heden nog 13 structuren bestaan. Zuidelijk van de Burkeldijk zijn er nog 5 gesloopt waarvan dit er 1 was.
  • Dit zouden er origineel 20 geweest zijn maar allicht heeft dit te maken met hoe de structuren geteld werden en zal het aantal van 18 in totaal wel het geheel bestempelen.

Functie van de bunker op de linie (link met eventueel andere structuren)

  • Een klein manschappenverblijf en tevens ook te beschouwen als een kleine verschansing in de dijk.
  • Deze structuren staken in het algemeen beperkt boven de dijk uit zodat ze een bijkomende verschansing boden.
Structuur van het bunkertje:
  • kleine structuur met beperkte schuilruimte.
  • Volgens Duitse terminologie allicht een "Unterschlupf für ein Trupp".

Bouwplannen horende bij deze bunker

Grondplan

Dit is een op de linie tussen Knokke tot Fort Sint Donaas (Lapscheure) zeer courant voorkomend type bunkertje. (Schets: KLM)

Omschrijving van het bunkertje:

  • Het is alvast een bunker deel uitmakend van het gedeelte van de linie opgetrokken door de Duitse Marine. Voor meer details over de specifiek daarbij toegepaste bouwprincipes, zie deze link.
  • Het type schuilstructuur heeft 1 vrij zware betonnen zijde in vijandelijke richting. Ook de dakstructuur is nog vrij dik uitgevoerd. Voor de rest is er enkel een kleine schuilstructuur, geschikt voor een aantal gezeten personen of bv het opbergen van munitie. Dit zijn wat ze gaan bestempelen als Sitzbunker.
  • Aan de achterzijde waren er normaal ijzeren luiken om de toegang tot de structuren te kunnen afsluiten.
  • Dit impliceert in elk geval dat hij volledig als een monoliet ter plaatste gestorte gewapende betonnen structuur is opgetrokken.
Actuele toestand van deze bunker:
  • Niet meer van toepassing.
  • Originele structuur is verdwenen en gesloopt.
Draagt de bunker nog sporen van strijd:
  • Niet meer van toepassing.
Anekdotes, leuke weetjes en verhalen direct koppelbaar aan dit bunkertje:
  • Voorlopig niets geweten.

Foto's van deze bunker

Eigen prospecties in 2016 - 2017

Deze foto is genomen vanaf de Burkeldijk. Deze structuur moet gestaan hebben waar je ter hoogte van het 1e originele gebouw van de hoeve links een eerste WOII structuur ziet staan.

Specifieke bijkomende interessante bronnen:

  • Agentschap Onroerend Erfgoed 2017: Hollandstellung - https://inventaris.onroerenderfgoed.be/aanduidingsobjecten/69390
  • Algemene omschrijving Fort Hazegras - https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/58787
  • Ondanks dat gans het "Oude Fort Isabella" en "Het Nieuwe Fort Hazegras" officieel beschermd is, bestaan geen aparte fiches per hier aanwezige structuur en is de omschrijving die ervan is, alles behalve volledig en sluitend voor wat er nog te vinden is. Dit kan zeker gemeld worden voor de vele WOII structuren die amper in detail genoemd worden maar zelfs het aantal gemelde structuren van de Hollandstellung op deze site, klopt niet met het aantal dat hier geïnventariseerd wordt.
Vorige: KH M 27
Volgende: KH M 44